Samsun Çocuklarda Davranış Sorunları

Davranış Sorunları Nelerdir? Çocuklar zaman zaman olumsuz davranışlar gösterebilir; bu gelişimin doğal bir parçasıdır. Ancak bazı çocuklar vardır ki, sürekli ve ciddi boyutta itaatsizlik, agresyon, kural tanımama, öfke nöbetleri sergilerler. Bu durumda bir davranış sorunundan bahsedebiliriz. Örneğin, çocuğunuz sık sık öfke krizine girip etrafına zarar veriyor, söylediğiniz hiçbir kurala uymuyor, arkadaşlarıyla sürekli kavga ediyorsa ve bu durum bir süredir devam ediyorsa (veya gittikçe kötüleşiyorsa), bu bir davranış problemi sinyali olabilir. . Yaygın çocukluk çağı davranış sorunları arasında Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)’na bağlı yaramazlıklar, Karşıt Olma-Karşı Gelme Bozukluğu (KOKB) denilen sürekli itiraz ve inatçılık halleri, , Davranım Bozukluğu denilen daha ciddi ve antisosyal davranış paternleri, ya da belirli alanlarla sınırlı sorunlar (yalan söyleme, çalma, okuldan kaçma gibi) sayılabilir. Elbette her çocuğun durumu kendine özgüdür; bazen altında yatan sebep bir stres faktörü, bazen bir duygusal ihtiyaç, bazen de nörolojik bir durum olabilir. Samsun çocuk psikoloğu kliniğimizde, çocuğunuzun davranış probleminin kökenini kapsamlı bir değerlendirmeyle anlamaya çalışıyor ve size özel bir müdahale planı hazırlıyoruz.

Nasıl Yaklaşılır? Davranış sorunlarıyla çalışırken ilk adım, çocuğun ve ailenin ayrıntılı öyküsünü almaktır. Hangi durumlarda sorunlu davranışlar ortaya çıkıyor, tetikleyen nedir, aile içi iletişim nasıl, okul durumu ne – hepsini değerlendiririz. Ardından çoğunlukla Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) tekniklerini ve davranış değiştirme programlarını uygularız. Bu, çocuğa duygularını ve öfkesini kontrol etmeyi öğretmek (örneğin öfkelendiğinde nefes egzersizi yapmak, “öfke termometresi” ile kendi öfkesini derecelendirmek gibi), olumlu davranışı ödüllendirmek, olumsuzu görmezden gelmek veya makul yaptırımlarla sınır koymak gibi yöntemleri içerir. Aile eğitimi bu sürecin vazgeçilmez parçasıdır; anne-babalara tutarlı disiplin yöntemleri, pozitif pekiştirme teknikleri gibi konularda yol gösteririz. Gerekirse okul ile iletişime geçip öğretmenine de davranış yönetimi stratejileri öneriyoruz. Samsun’da sunduğumuz davranış terapisi hizmetinde amaç, çocuğunuzun istenmeyen davranışlarını kalıcı olarak azaltmak ve yerine sağlıklı davranışlar koymasını sağlamaktır.

Çocuğunuzun, davranış problemleri yaşadığını düşünüyorsanız bizimle randevu al sayfamızdan hemen iletişime geçebilirsiniz.

Randevu Al

Neden davranış terapisi alınmalı?

Aile İçi Huzuru Sağlamak: Sürekli öfke nöbetleri veya kavgalar yaşayan bir evde stres düzeyi çok yüksek olur. Anne-baba olarak siz de yıpranırsınız, hatta kardeşler varsa onlar da etkilenir. Davranış sorunlarını ele almak, evinizdeki bu gerginliği azaltacak ve daha huzurlu bir aile ortamı yaratacaktır. Çocuğunuz doğru şekilde yönlendirilince, zamanla krizler azalacak; birlikte geçirdiğiniz zaman daha keyifli hale gelecektir.

Akademik ve Sosyal Başarıyı Artırmak: Davranış problemleri yaşayan çocuklar okulda sık disiplin sorunu yaşayabilir, dersten atılabilir, hatta uzaklaştırma alabilir. Bu da eğitim hayatını sekteye uğratır. Ayrıca arkadaşları onunla oynamak istemeyebilir, yalnız kalabilir. Profesyonel yardım alarak çocuğunuzun okul uyumunu arttırabilirsiniz. Öfkesini yönetebilen, kurallara uyan bir çocuk derslerine odaklanabilir ve arkadaşlıklar kurabilir. Uzun vadede de suç gibi riskli davranışlardan uzak durur.

Altta Yatan Sorunu Çözmek: Bir davranış sorunu aslında altta yatan başka bir sorunun belirtisi olabilir. Örneğin çocuğunuzun sürekli karşı gelmesinin altında kendini değersiz hissetmesi yatıyor olabilir veya boşanma stresi yaşamış olabilir. Davranış terapisinde bu altta yatan nedenleri de keşfedip çözüyoruz. Yani sadece “Kardeşine vurma” demek değil, “Neden vuruyor, duygusal ihtiyacı ne?” diye bakmak gerekir. Uzman desteğiyle bu kök sorunları halletmek, davranışın da kalıcı olarak düzelmesini sağlar.

Tutarlı Disiplin ve Sınır Koyma Öğrenmek: Birçok anne-baba, sorunlu davranışlarla başa çıkarken ne yapacağını bilemez. Kimi zaman sert cezalar verir, kimi zaman görmezden gelir – tutarsızlık olabilir. Bu hizmet sayesinde siz de etkili ebeveynlik becerileri kazanırsınız. Örneğin davranış çizelgeleri oluşturma, ödül ve sonuç (ceza değil, sonuç) uygulama, duygusal koçluk yapma gibi yöntemleri öğrenirsiniz. Bu da sadece şimdi değil, ergenlik dahil çocuğunuzun tüm gelişim dönemlerinde işinize yarayacak bir yatırımdır.

Çocuğun Geleceğini Kurtarmak: Ağır davranış sorunları erken yaşta kontrol altına alınmazsa, ileride yasal sorunlara bile varabilir. Örneğin çocukta Davranım Bozukluğu gelişirse, ergenlikte suça eğilim, madde kullanımı, okul terki gibi riskler artar. Küçükken “yaramaz” diye geçiştirilen kimi davranışlar, büyüyünce büyük problemlere dönüşebilir. Bugün davranış terapisini alarak, çocuğunuzun sağlıklı bir yetişkin olması yolunda en önemli adımlardan birini atmış olursunuz. Onun sorumluluk sahibi, kendini kontrol edebilen, empati kurabilen bir birey olması için şimdiden temel atıyoruz.

Samsun davranış terapisi desteğimizde, gerekli durumlarda çocuk doktoru veya çocuk psikiyatrisi ile de işbirliği yapıyoruz. Örneğin DEHB tanısı almış ve ilaç kullanan bir çocuksa, ilaç tedavisiyle davranış terapisini birlikte yürütmek en iyi sonucu verir. Ayrıca bazı özel durumlar (örneğin otizm spektrumunda olan çocukların davranış sorunları) için farklı yaklaşımlar (ABA gibi) gerekebilir; bu konularda da yönlendirme sağlıyoruz. Önemli olan, çocuğunuzu yargılamadan, sevgi ve kararlılıkla ona rehberlik etmek. Biz de bu süreçte profesyonel bilgi ve tecrübemizle yanınızdayız.

Davranış Sorunları Terapi süreci nasıl ilerler?

Tanışma Seansı

Hedef Belirleme

Süreç

Devam Eden Terapiler

Tanışma Seansı

Gerçekleştirilecek ilk seans sizi ve (varsa) beraber katıldığınız eşiniz & aile üyenizi tanımakla geçecektir. İlk seans, tanışma seansı olmaktadır.

Hedef Belirleme

Gerçekleştirilen ilk seansta tanışıldıktan sonra gelecek terapiler programlanarak sürecin nasıl ilerleneceği ele alınır. Bu, danışan olarak sizin için bir yol haritası oluşturur.

Süreç

Seanslar ilerledikçe derine gömdüğünüz sorunlarınızı yüzeye çıkartmaya başlar ve kendinizi herhangi bir engel olmadan ifade etmeye başlarsınız.

Devam Eden Terapiler

Siz kendinizi yeterince iyi hissedene kadar terapiler devam eder. Sorunlarınızı geride bıraktığınıza dair danışanınız ile hemfikir olana kadar psikolojik tedavi süreci devam eder.

Çocuklarda davranış sorunları hakkında sıkça sorulan sorular

Ne tür davranışlar “davranış bozukluğu” sayılır?

Yaşa uygun olmayan derecede saldırganlık (ısırma, vurma, eşyalara zarar verme), sürekli itaatsizlik ve inatçılık, sık sık ve şiddetli öfke nöbetleri (tantrumlar), yalan söyleme, hırsızlık, okuldan kaçma, hayvanlara veya çevreye zarar verme gibi toplumsal kuralları ciddi biçimde ihlal eden davranışlar davranım bozukluğu kapsamına girebilir. Daha hafif vakalar da olabilir, örneğin sürekli söz dinlememe, kardeşe kötü davranma, ödev yapmayı sürekli reddetme gibi. Önemli olan bunların sıklığı, şiddeti ve sürekliliğidir. Her yaramazlık yapan çocukta bozukluk var denemez; eğer bu davranışlar çocuğun işlevselliğini ve aile hayatını bozuyorsa, o zaman bir sorundan söz ederiz.

Çocuğum neden böyle davranıyor olabilir?

Nedenler çok çeşitli olabilir. Bazı çocuklar sınır konulmamış bir ortamda büyüdükleri için sınırları test eder ve kötü davranışlar pekişmiş olur. Bazılarının altında DEHB (dikkat eksikliği hiperaktivite) vardır, dürtülerini kontrol edemedikleri için davranış sorunları sergilerler. Bazı çocuklar duygusal ihtiyaçlarını (ilgi, sevgi) olumsuz davranışla göstermeye çalışır – örneğin anne-baba kavgalıysa çocuk yaramazlık yaparak dikkat çekmeye çalışabilir. Travmatik olaylar (boşanma, kayıp, istismar) da öfke ve davranış sorunlarına yol açabilir. Ayrıca arkadaş çevresi ve izlediği medya (şiddet içerikli oyunlar vs.) da etkili olabilir. Yani biyolojik, psikolojik ve çevresel etkenlerin kombinasyonu genelde söz konusudur. Terapide biz bu nedenleri anlamaya çalışarak çözüm üretiriz.

Davranış terapisinde ne yapılıyor?

Davranış terapisinde asıl hedef, olumlu davranışları artırıp olumsuzları azaltmaktır. Bunun için bir dizi teknik kullanılır. Örneğin “pekiştirme” en sık kullandığımızdır: İyi davranışı ödüllendirerek çocuğa doğruyu yapma motivasyonu veririz. Küçük bir yaş çocuğu için sticker biriktirme tablosu, büyük çocuk için ayrıcalıklar (bilgisayar süresi gibi) işe yarar. Zaman aşımı gibi yöntemlerle yanlış davranışın sonucunu gösteririz (kısa süreliğine ortamdan uzaklaştırma, mahrumiyet). Sosyal beceri eğitimi yaparak öfkesini sözel ifade etme, problem çözme becerilerini kazandırırız. Örneğin öfkelendiğinde 10’a kadar saymayı, derin nefes almayı öğretiriz. Ayrıca anne-babaya tutarlılık, aynı dilden konuşma, doğru cezalandırmama yöntemleri konusunda eğitim veririz. Gerekirse okul ile işbirliği yapılıp benzer tekniklerin orada da uygulanması sağlanır.

Ne kadar sürede düzelme görürüz?

Bu, sorunun ciddiyetine ve aile içi uygulamaların tutarlılığına göre değişir. Genelde birkaç hafta içinde bazı ilerlemeler gözlenmeye başlanır (örneğin öfke nöbetlerinin seyrekleşmesi gibi). Ancak kalıcı ve genel bir iyileşme için 3-6 ay arası düzenli terapi ve ev programı uygulaması gerekebilir. Çok ciddi vakalarda bir yıla yayılan takip de olabilir. Önemli olan sabırlı ve kararlı olmaktır. Unutmayın, çocuk yıllardır bu şekilde davranmayı öğrenmiş olabilir; bunu değiştirmek biraz zaman alacaktır. Fakat ilk olumlu değişimleri gördükçe motivasyonunuz artacak. Biz de süreç boyunca sizinle yakın iletişimde olup yolunda gitmeyen bir şey varsa revize ediyoruz.

Çocuğumu cezalandırmalı mıyım, nasıl?

Terapi sürecinde “ceza” kelimesi yerine “sonuç” kavramını kullanmayı tercih ediyoruz. Yani, yaptığı olumsuz davranışın mantıklı bir sonucu olmalı. Örneğin öfkeyle tablette oyun oynadığı aleti kırdıysa, bir süre tablet oyunu yok – bu bir sonuçtur. Veya kardeşine vurduysa, hemen o ortamdan kısa süreli uzaklaştırma (odasında 5 dakika sakinleşme) yapılabilir – bu da bir sonuçtur. Ama dayak, ağır aşağılamalar, sevgiyi geri çekme gibi cezalar kesinlikle önerilmez; bunlar sorunu kötüleştirir. Biz anne babalara doğru disiplin tekniklerini öğretiyoruz. Tutarlı, adil ve sevgiyle verilen sınırlar en etkili olanlardır. Çocuğunuz kuralın nedenini anlarsa ve sevgi ortamı bozulmazsa, sınır koymayı daha kolay kabullenecektir.